Eserlere Göre Listeleme

Osmanlı Devleti’nin modernleşme çabalarını 18. yüzyıla kadar götürmek müm¬kündür. ilkin toprak kayıpları neticesinde askeri alanda zaruri olarak başlayan mo¬dernleşme daha sonra toplumsal ve siyasi alana da sıçramıştır. Bu durumu, Osman- lı pragmatizmi içinde düşünmek gerekir. Başlangıçtan itibaren Batılılaşma ile eş dü¬şünülen modernleşme 1839 yılında ilan edilen Tanzimat Fermanı ile toplum hayatı¬nın tüm noktalarını kapsar bir hal almaya başlar. Bunun da ötesinde bu tarihten son¬ra, günümüze kadar devletin ideali resmen Batılılaşma olur. Kuşkusuz Tanzimat dö¬nemi batılılaşma olgusunun en güçlü hissedildiği dönemlerden biridir. Toplumsal ve siyasi alandaki hızlı yenileşme hareketleri etkisini doğal olarak edebi alanda da his¬settirir. Özellikle Avrupa ülkelerine eğitim için giden öğrencilerin Batı edebiyatlan ve yeni edebi türlerle tanışması; yeni türlerle Coğrafi Keşifler, Aydınlanma Çağı, Sanayi Devrimi ve Fransız İhtilali sonrası farklılaşan yeni Dünyanın daha iyi anlatılabildiğini keşfetmeleri, Türk edebiyatının da yönünü Batıya çevirmesine yol açmıştır. Şinasi’nin 1858’de Fransız şiirinin önemli temsilcilerinden yaptığı şiir tercümelerini Terceme-i Manzume adıyla bastırması onun Türk şiirini yenileştirme çabasının bir göstergesidir. 1860’ta ilk özel Türk gazetesi Tercümân-ı Ahvâl’i Agâh Efendi ile birlikte çıkarması ve burada Şair Evlenmesi adlı bir tiyatro oyununu tefrika etmesi Yeni Türk Edebiya- tı’nın miladı olarak kabul edilir. Şinasi’den sonra Tanzimat döneminde tiyatro, roman gibi yeni türlerin edebi hayatımıza girmesinden daha önemli bir şey, tematik sınırla¬rın yavaş yavaş ortadan kalkması ve edebiyat konularının gittikçe nesnelleşmesidir. Medeniyet, hürriyet, eşitlik gibi temalar öne çıkmaya başlamıştır.