Eserlere Göre Listeleme

Çağdaş Portekiz edebiyatının en üretken kalemlerinden Gonçalo M. Tavares’ten karın boşluğuna inen yumruk gibi bir kitap, Babasını Arayan Yüzyılında Kayıp Bir Kız. Marius adlı “kaçak” bir adam bir gün şehrin ortasında, elinde küçük kartlar olan 14 yaşında Down sendromlu bir kızla karşılaşır. Kızın etrafında kimse yoktur ve belli ki kayıptır. Kısa süre sonra anlaşılacaktır ki, Hanna adlı bu kız Berlin’deki kayıp babasını aramaktadır. Kaçak Marius ister istemez Hanna’ya bu arayışta yardımcı olacaktır. Berlin’e gitmek üzere yola çıkarlar, yol boyunca karşılarına çıkan birbirinden ilginç insanlar ise onları asıl aradıklarından bambaşka bir noktaya getirecektir. Karşılaşılan her insan, geçmişte yaşananlara dair bir metafor ve önlerine çıkan her gerçek, ayrı bir imgeye dönüşecektir. Okurların Kudüs, Beyefendiler, Teknik Çağında Dua Etmeyi Öğrenmek gibi romanlarından aşina olduğu üzere Tavares, yine küçük küçük oyunlar kurarak toplumsal, hatta evrensel hafıza meselesini kurcalıyor bu kez. İlk satırından son noktasına kadar bu çiğ çağın vicdanlı insanlarına sesleniyor.

Yüzyılımız Alman Edebiyatının en büyük temsilcilerinden ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Heinrich Böll'ün Babasız Evler adlı bu romanı, savaş olgusuyla savaş sonrası atmosferinde gerçekleştirilen acımasız bir hesaplaşmadır. Bu romanda savaşın izdüşümlerini cephelerde değil, ama savaşta ölenlerin savaştan sonra da şu ya da bu biçimde yaşamak zorunda kalan yakınlarının yaşamlarında bulmaya çalışan yazar, böylece silahların susmasının ardından başlayan ve yıkıcılıkta ilkinden geri kalmayan bir başka savaşı da dile getirir. Bağrında Bosna-Hersek gibi, insanlık suçunun yeni bir kanıtını barındıran günümüz Avrupası göz önünde tutulduğunda, Babasız Evler yeni ve çok acı verici bir güncellik kazanıyor.

"Çok sevgili baba, Geçenlerde bir kez, senden korktuğumu öne sürmemin nedenini sormuştun. Genellikle olduğu gibi, verecek hiçbir cevap bulamadım, kısmen tam da sana karşı duyduğum bu korku yüzünden, kısmen de bu korkuyu gerekçelendirmek üzere, konuşurken toparlayabileceğimden çok daha fazla ayrıntı gerektiği için..." Franz Kafka, 1919'da dinlenmek üzere gittiği Schelesen'de Julie Wohryzek adında bir kızla tanışıp nişanlandı. Aynı yıl kaleme aldığı Babaya Mektup, yazarın bu nişana karşı çıkan babası Hermann Kafka'ya yanıtıdır. Kafka'nın yayınlamak amacıyla değil, babasıyla ilgili duygu ve düşüncelerini dile getirmek için yazdığı, ama hiç göndermediği bu mektup, hem Kafka'nın yaşamöyküsüne açıklıklar getirmesi, hem de kimi izleklerinin ipuçlarını barındırması açısından büyük önem taşır. Kafka'nın tüm yapıtlarının günümüze ulaşmasını sağlayan Max Brod'un gün ışığına çıkardığı ve yazarın toplu yapıtları arasında yer açtığı Babaya Mektup'u, okuru bilgilendiren ayrıntılı notlar eşliğinde, Cemal Ener'in çevirisiyle yayınlıyoruz.

Baba figürü, edebiyat yapıtlarında önemli bir yere sahiptir. Gerek romanlarda, gerek öykülerde, babalık halleri ve baba karakterleri, insanlık durumumuzun en duygu yüklü hallerini yansıtır: Babalarımız, yaşamda karşılaştığımız güçlükler karşısında sığındığımız bir liman... yıkmak istediğimiz bir güç... hep sevgisini göstermesini beklediğimiz, bizi terk etmeyen.. ve otoritesini hem istediğimiz hem de baş kaldırdığımız erkekler.... Bu seçkide yer alan öyküler de, yalnızca ideal baba ve çocuk ilişkilerini betimlemekten öte, baba karakterinin gündelik yaşamın akışı içinden kurmaca dünyalara yansıyan farklı hallerini içermektedir.