Eserlere Göre Listeleme

Vassaf Bey, Memduh Şevket Esendal'ın en güçlü romanlar ından biridir. Gündelik yaşam ilişkilerini eksen alarak, asıl bütünü olağanüstü bir başarıyla yansıtması yanında; hiç kuşkusuz günümüzün canlı, çağdaş Türkçesini yarım yüzyıl önce büyük bir ustalıkla ve en yetkin bir biçimde kullanması bakımından da büyük önem taşımaktadır.

İlaç prospektüsü

1950 seçimlerinde yüzde 52,7 oy alıp 408 milletvekili çıkaran ve TBMM'de yüzde 84 oranında temsil edilen DP'nin parlamentodaki ezici üstünlüğü, O'nun CHP'yi yok sayması sonucunu da doğurdu. DP, ezici bir üstünlükle iktidar olmayı içine sindiremedi. CHP de, yüzde 39,4 oy alıp 69 milletvekiliyle TBMM'de yüzde 14 oranında temsil edilmeyi içine sindiremedi. Parlamentodaki temsilde orantısızlık, Meclis üstünlüğü sisteminin verdiği gücün de etkisiyle DP'yi demokrasiden hızla uzaklaştırırken, otoriterleşmeye yöneltti. Tahkikat Komisyonu ile en üst noktaya çıkan demokrasiden hızla uzaklaşma eğilimi ortaya çıkmasaydı, yapılacak ilk dürüst seçimlerde CHP'nin iktidara gelmesi olasıydı. DP'nin içinde bulunduğu eğilim böyle bir dürüst seçime imkan tanır mıydı? Bunun zayıf bir olasılık olduğu ifade edilebilir. Ancak, askeri müdahale de CHP'nin tek başına iktidara gelmesini önlemiştir; bunu da göz önünde bulundurmak gerekir. Neticede, ne askeri müdahale ne de otoriterleşme hem siyasal partilere hem de ülkeye yarar sağlamamaktadır; ötesinde ülkeye zara vermektedir. Demokrasinin kökleştiği, sağlıklı işlediği bir Türkiye, 200 yıllık modernleşme tarihinin ve Cumhuriyet'in kurucusu kadrolarının çabalarının meyvesi olacaktır.

Anadolu insanının 1918'lerden günümüze kadar devlet içindeki yerini, gelişimini çeşitli katmanlarla ilişkilerini, belki de bunlarla hesaplaşmalarını anlatan bu kitapta Kurtuluş Savaşı'nda kemiği, kanı ve teri bulunan Anadolu insanının özverisi, insanlığı, çabasını ama aynı zamanda yalnızlığını, çaresizliğini bulacaksınız. Köyden gelen bir yazar olarak Toz Duman İçinde / Vatan Dediler / Köylüler adlı roman üçlemesinin yazılmasını boynuma borç bildim ve yirmi yıl bu ağırlığı içimde taşıdım. Yazmadan bu borçtan kurtulamayacağımı anladım. 1918'lerden günümüze kadar Türk köylüsünün devlet içindeki ve temeldeki yerini, gelişimini çeşitli kahramanlarla ilişkisini irdelemeyi amaçladım. Belki bir hesaplaşma bu; sömürücü sınıflarla, aydınlarla ve yöneticilerle… Köylümüzün yalnızlığını, umarsızlığını çocukluğumda bizzat kendim yaşadım. On altı yıl askerlik yapan, Birinci Dünya Savaşı'nın, Kurtuluş Savaşı'nın tüm cephelerinde tetik çeken ve yaralı olarak köye dönünce topraksız, işsiz, ekmeksiz kalan bir köylünün oğluyum. Çocukluğum onu dinleyerek geçti. 1938'de Köy Öğretmen Okulu (sonradan Köy Enstitüsü) öğrencisi olduğum gün "Bu devlet seni okutuyor ya, tüm çektiklerim, tüm akıttığım kan ve ter helal olsun" dediğini unutamam. Ne kadar isterdi, kendisi söylesin ben yazayım ve ondan doğrudan yararlanayım. Ama o yaşlarda bunun önemini yeterince kavrayamadım; sonradan anlayabildim ancak. Gene de onun anılarından çok şeyler kattım romanıma. Bu romanlarımı Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin temelinde kemikleri, kanı ve teri bulunan, bugün çoğunun adı bile bilinmeyen o unutulmuş insanların anısına sunuyorum. Onlardan birisiydi benim babam.