Eserlere Göre Listeleme

Şahmerdan kurulduğu zaman bir giyotin haliyle meydana çıkıvermişti. Direkler hazırdı. Birer birer güçlükle iskelenin altına yerleştirildi. Üstüne boynundan geçen düğmesiz bir heybe sırtını hatırlatan yamalı ve partal bir yelek -yelekten çok hırkaya benzeyen bir şey- geçirmiş; ellilik, kır saçlı, fakat dinç, okkalı bir adam bağırdı: -Salih, Abdurrahman, Şaban, Ali... Hadi çocuklar! Şahmerdanın bir kiloluk ağırlığının inip kalktığı iki ucu boş bırakılmış direklerin iki tarafına, Salih ve Şaban... diye bağırıldığını duyar duymaz iki adam koşarak gelip oturdu. Heybeden yapılmış partal yelekli, şahmerdan makinesinin üstüvanesine sarılmış demir telin ucuna geçti. Dört hamlacı ise ağır ağır, iskelenin direklerini, sudaki balıkları seyrede ede, eğlene eğlene makinenin kollarına yapıştılar.

Hayatı hakkında ayrıntılı bilgilere sahip olamadığımız İranlı şair Firdevsî iyi bir dil eğitimi almış, edebi anlamda yetkinliğe ulaştığı Farsçanın yanı sıra Pehlevice ve Arapçayı öğrenerek zengin bir ifade gücüne kavuşmuştur. Şairin bu dil me­rakına tarihsel konulara duyduğu ilgi de eklenince, İran edebiyatının en önemli eser­le­rinden biri olan Şahnâme zengin içeriğiyle ve çarpıcı üslubuyla edebiyat tarihinin ölüm­süz eserleri arasındaki yerini almıştır. Fir­dev­­sî Şahnâme’­sini ha­zır­lar­ken eski İran kahramanlık hikâyelerinden ya­rar­lan­mış­tır. Yaklaşık VI. yüzyıldan itibaren başlayan bu derleme geleneğinde Firdevsî bir dö­nüm noktası oluşturmuş, eserinde sıklıkla mûbed ve dihkân sanıyla andığı bilgili kim­se­le­rin anlatımlarından faydalanmış ve kaynak olarak başta Âves­ta olmak üzere Tev­rat ve Kur’ân gi­bi di­ni me­tin­leri kullanmıştır. Ancak ese­ri­ne Al­lah’ı övmekle başlamış, ardından ev­­re­nin, ayın, gü­neşin, ge­ze­­gen­lerin, yer­kü­renin ve in­sa­nın ya­ra­tı­lı­şından söz etmiş, son ola­rak da İran’da hüküm sürmüş kral­la­rın, soylu kimselerin ve kahramanların tarihi-ef­sa­ne­vi hikâyelerini anlatmıştır. İran­lı­la­rın Arap­la­ra ye­nil­me­le­rin­den dört yüz yıl son­ra ka­le­me alınan bu 60.000 beyitlik eser Gazneliler sü­lalesinin en güçlü hükümdarı olan Sultan Mahmud’a 1014 yılından sonraki bir tarihte sunulmuştur... İslamiyet öncesi İran’ın tarihi-efsanevi hükümdarlarının ve onlara her ko­şul­da bağ­lı kah­ramanların ül­ke­le­ri­ni, milli gelenek ve göreneklerini ko­­­ru­­mak adına ver­dik­le­ri mü­­ca­de­­lenin des­ta­nı olan bu önemli eser, daha sonraki dönemlerde Osmanlı kültürünün de bir par­çası olmuştur.

İran edebiyatının önde gelen şairi Firdevsi'nin İran efsanelerini anlatan manzum destanıdır Şahname. 30 yıllık bir zaman diliminde yazılan Şahname 10. Yüzyılda kaleme alınmıştır ve yazıldığı döneme kadar süregelmiş İran tarihiyle ilgili rivayetleri içermektedir. Şahname İran'ın islamiyete kadar olan yaklaşık 1000 yıllık dönemini anlatmaktadır. Firdevsi Şahname'yi bitirdikten sonra "Bununla İran milletini yeniden dirilttim." demiştir. Tarih otoriteleri tarafından destan olarak nitelendirilen Şahname'de olaylar masal ve tarih karışımı bir üslup ile anlatılır. 60.000 beyitlik Şahname, Gazneliler'in sultanı Mahmud'a 1014 yılından sonraki bir tarihte sunulmuştur. İran edebiyatının en önemli eseri olarak kabul edilen Şahname sonraki dönemlerde Osmanlı kültürünün de önemli bir parçası olmuştur. Osmanlı hanedanında ve halk arasında "şah­nâmehan" adı verilen kişiler tarafından okunan Şahname, Osmanlı padişahları ile İran kahramanlarını özdeşleştirmişlerdir. Bu sebeple Şahname, Osmanlı hanedanını yücelten önemli eserler arasına girmiştir.

İran edebiyatının önde gelen şairi Firdevsi'nin İran efsanelerini anlatan manzum destanıdır Şahname. 30 yıllık bir zaman diliminde yazılan Şahname 10. Yüzyılda kaleme alınmıştır ve yazıldığı döneme kadar süregelmiş İran tarihiyle ilgili rivayetleri içermektedir. Şahname İran'ın islamiyete kadar olan yaklaşık 1000 yıllık dönemini anlatmaktadır. Firdevsi Şahname'yi bitirdikten sonra "Bununla İran milletini yeniden dirilttim." demiştir. Tarih otoriteleri tarafından destan olarak nitelendirilen Şahname'de olaylar masal ve tarih karışımı bir üslup ile anlatılır. 60.000 beyitlik Şahname, Gazneliler'in sultanı Mahmud'a 1014 yılından sonraki bir tarihte sunulmuştur. İran edebiyatının en önemli eseri olarak kabul edilen Şahname sonraki dönemlerde Osmanlı kültürünün de önemli bir parçası olmuştur. Osmanlı hanedanında ve halk arasında "şah­nâmehan" adı verilen kişiler tarafından okunan Şahname, Osmanlı padişahları ile İran kahramanlarını özdeşleştirmişlerdir. Bu sebeple Şahname, Osmanlı hanedanını yücelten önemli eserler arasına girmiştir.