En Son Eklenenler

Günlük inançlarımız ile bilimsel bilgi arasındaki benzerlik sanıldığından daha fazladır. Aynı benzerlik, uzmanlık gerektiren çok farklı disiplinler için de söz konusudur. Birbirini bütünleyen inançlarımız mantıksal bir bütünlük sergilediklerinde bilim olarak görülmeye adaydır. Konu ne olursa olsun bilimi bilim yapan sistemdir ve sistemi geçerli kılan da mantığa uygun olmasıdır; dolayısıyla, bilim akılcı incelemenin bir ürünüdür. Bilgi, sağlam temellere dayalı ve doğru olan inançlardan oluşur. Delilleri bir araya toplayarak ve inançlarımızı tutarlı bir hâle getirerek bilgiye ulaşmaya çalışırız. Sebepleri ne olursa olsun inançlarımız delillere dayandığı ölçüde doğru olmaya adaydır. İnancın doğru olmasına yönelik bütün arzular bir kenara bırakıldığında, eğer deliller inancı hâlâ destekliyorsa, o inanç kabul edilebilir. Bazen delilden bağımsız olarak bir inanca yoğun bir şekilde bağlanabiliriz. Fakat delil bulmakta zorlandığımız inançları terk etmek akla en uygun olanıdır. Akla uygun olan inançlar ile akıl-karşıtı olanlar arasında tercih yapmamızı sağlayan bazı ölçütler vardır. Fakat bu ölçütler bizi her zaman doğruya götürmezler, hatta bazen tek bir yöne bile yönlendirmezler. Hayatta olduğu kadar bilimde de kararlar zor olabilir. Günümüzde bilimsel olarak kabul edilen bilgilerin bir bölümü, gelecek yüzyılda çağımızın aptallıklarına örnek olarak verilecektir. Çünkü sağlam bir neticeye varabilmek için elimizde basit bir mihenk yoktur. Bununla birlikte alınması gereken ders ümitsizlik değil alçakgönüllülüktür. Bu kitapta Quine ve Ullian’ın, günlük inançlardan bilimsel hipotezlere kadar pek çok konuda doğru akıl yürütme ve doğru sonuçlara varmanın ilkeleri üzerine görüşlerini bulacaksınız.

"Sigmund Freud'un biyografisini, yapıtlarını ve özellikle de yaşadığımız kültür içindeki huzursuzluğun satır aralarına -bile- sinmiş bilgeliğini, yalnızlığını, acısını sezinleyebilmem için bu kadar gecikmem, bu yaşa gelmem gerekmezdi. Ama onun yaşadığı azınlık psikolojisinin koşulladığı "negatif özgürlüğü" anlayabilmem için, kimi kitaplarını okumanın, söylediklerini anlamaya çalışmanın çok ötesinde uzunca bir süre, (benim de) başat kültürlerin egemenlik alanının yabancı bir kültür ve psikoloji ortamının içinde yaşamam; bilinçli iz sürmelerden ya da kaba öykünmelerden öte kimi yazgı birliklerinin getirdiği arayışların belirlediği, "günlük yaşamın psikopatolojisi"nin yönlendirdiği (hatta sürüklediği) bir rota ile onun Viyana ve Londra'daki çalışma odalarındaki psiko-arkeolojiyi solumam; Vatikan Müzesi'nde Gradivca rölyefini seyretmem; Roma'da Michelangelo'nun Musa'sı önünde saatler geçirmenin ve sonra da çağında dünyanın ilk büyük kitaplığının oluşturulduğu Karnak Tapınağı'nda diz çökmem gerekiyormuş. Yaşadığı koşullarda oluşturduğu özgün bir hiyeroglif ile oya gibi işleyip tanımlamaya çalıştığı bilinçdışındaki tortuyu, "tamamlanmamışların diyalektiğini" ya da "bilimsel peri masalını" anlamadan, özcesi Freud'un biyografisini ve kitaplarını okumadan Karl Marx'ın sıklıkla sözünü ettiği 'toplumsal varlığı' anlamanın sanıldığı gibi pek de öyle kolay olmayacağını bilmeliymişim."

Bu kitap, tüm karmaşık yönleriyle uygarlığımızın köklerine ışık tutuyor, yaşanan tüm önemli olayları anlatıyor. Asimov, keşiflerin ve bilimin gelişiminin şimdiki hayatımızın oluşumuna hiç aklımıza gelmeyen basit sebeplerle nasıl katkıda bulunduğunu açıklarken adeta bulmacanın parçalarının yerlerine oturmasını sağlıyor. Bilimsel gelişmelerin arka planını dünya tarihi üzerine yerleştirerek, aynı zamanda bilimsel ve kültürel, toplumsal ve politik olayların birbirlerini nasıl etkilediğini de gösteriyor. Bilim ve Buluşlar Tarihi, okurun, dünyanın binlerce yıllık tarihi içinde bilimin ateşin keşfinden teknolojideki son gelişmelere kadar varan büyüleyici serüvenine tanık olmasını sağlıyor. Isaac Asimov, kendine özgü kolay anlatımıyla okuru, bu serüvenin, gezegenlerin, yıldızların ve galaksilerin keşfi; buharlı gemilerin, asansörün, ilk otomobilin, ilk televizyonun, teleskopların ve uzay gemilerinin icadı; virüslerin, kan dolaşımının, hastalıkların ve onların tedavilerinin keşfi gibi önemli duraklarında misafir olmaya davet ediyor. Hem bir solukta hem parça parça okunabilecek bu kitap hayatın kendisi ve uygarlıkla ilgili yeni keşifler yapmamızı sağlıyor. Genel bilim terminolojisini öğrenmek adına da okunmaya değer bir kitap olarak, ilgimizi çeken konularda bizi daha ayrıntılı inceleme yapmaya teşvik ediyor. Yani hem öğrenciler hem de bilim ve buluşlar tarihine meraklı okuyucu için tam bir başvuru kaynağı niteliğini taşıyor.