Eserlere Göre Listeleme

“Ormanda her mevsimin bir kazananı olur… Bugün zayıf görünen çiçekler, sözgelimi papatyalar. Mevsimi geldikçe güçlenir. Güçlenince de o kötü kaba borazançiçeklerinin, çarkıfeleklerin gözünün yaşına bakmaz.” “Sus Barbatus! 3”te mevsim dönüyor! Sus Barbatus!’un üçüncü ve son cildinde umutlu yarınlar için çalışan devrimci gençler pınarları kurumuş A. Dağları’nın eteklerinde örgütlenerek Ş. Mitingi için kente inerler. Kadir Ağa’nın gölgesi ve radyodan çalınan marşlar yeni bir kışın, ülkede Eylül darbesinin habercisidir. Faulkner, Yaşar Kemal gibi yazarların kaleminde destanlaşan modern romanın çağdaş bir çeşitlemesini sunuyor Faruk Duman. Gerçeküstünün dilini yaratarak siyasal, tarihsel, toplumsal gerçekleri ete kemiğe büründürüyor. Orhan Kemal Roman Armağanı ve Cevdet Kudret Roman Ödülü’nü alarak geniş bir yankı uyandıran Sus Barbatus! doğanın tahrip edilmediği, ütopyaların diriliğini koruduğu, emeğin ve adaletin saygınlığını yitirmediği, masumiyetin egemen olduğu zamanların romanı.

Açıl susam, açıl! İşte kralların hazinelerini açan ve kraliçelerin bahçelerine götüren sihirli formül! Proust ve daha pek çok yazarın hayran olduğu John Ruskin’in düşüncesinde ve onun ince ve zarif üslubuyla: Susam ve Zambaklar... Ne okumalı, nasıl okumalı ve neden okumalı? Hayatta şu veya bu mevkiyi sağlayacak ve insanlara sadece bilmediklerini öğreten bir eğitimle kendisini bir yığından farksız hale getiren bir ulus devam edemez. Zamanın ihtiyaçlarına uygun öğretimin yanında iyi düzenlenmiş ve yönetilmiş bir ahlâki eğitim ve iyi seçilmiş eserleri okumak, ne derece mükemmel bir şekilde gerçekleşirse insanlar arasında varolabilecek krallıkların en mükemmeline de böylece ulaşılmış olur. İşte bu, hayatta büyük olmak demektir. Hayatın süslü, debdebeli taraflarında değil de, hayatın ta kendisinde ilerlemek, gerçek mânâda “Ha­yatta ilerlemek”tir. Ve zambaklar… yani eğer kadınlar, iyilikle, tatlılıkla, hoşluk ve zariflikle muhteşem bir şekilde güçlü olmanın önemini anlamış ve bu güçlerini gerektiği şekilde kullanmayı öğrenmişlerse, bu derece güzel ve iyi, bu kadar yumuşak bir gücün sağlamış olduğu hoşluk ve düzen, iyi bir eğitim, faydalı ve seçkin eserlerle birlikte yüce kalpli, âlicenap insanların birarada yaşayacağı büyük milletlerin de önünü açacak demektir.

Sunuş, Serdar Soydan, s. 9-12. Yön veren, ışık tutan tek bir satırın borcudur bazen aylarca süren bir araştırma. Bazen çok daha azı, çok daha fazlasıyla yola koyulma gücünü bulurum kendimde. Bilge Karasu'nun ilk dönem yazılarını toplamaya girişmem de benzer bir arzudan doğdu. Öteki Metinler'le başlayan paylaşımımız, Metis Yayınları tarafından titizlikle hazırlanan on bir cilde yayılmış Bilge Karasu metinleri tüm çetin cevizliklerine, hatta ketumluklarına rağmen hayatımın çeşitli aşamalarında yol göstericim olmuştu. Bir gün, nereden, nasıl öğrenmiştim, hatırlamıyorum, Bilge Karasu'nun dergilerde, gazetelerde kalmış yazıları olduğunu öğrendim. Bu yazıların varlığından haberdar olmamla bu yazıları toplamaya girişmemin arası adeta yok gibidir. 2007 yılının yazında, metinlerin metinlere yönlendirdiği üç aylık bir süreç sonunda, koltuğumun altında çok sayıda metinle Metis Yayınları'nın yolunu tuttum. Bulduğum metinleri türlere göre sınıflandırmış, farklı dosyalar oluşturmuştum. Devamını görmek için bkz. Sonsöz Yerine, Enis Batur, s. 251-253 Kendisi, sağlığında, kesin ve tartışmaya kapalı bir çerçeve çizip bırakmamışsa, bir yazarın yapıtının sınırını tayin etmek güçtür. Birden fazla örnek-durum bağlamında, birden fazla yazımda "vasiyet" sorunları üzerinde oyalandım bugüne dek; yayıncılık uğraşı beni çözümüne önceden hazırlanmadığım düğümlerle karşılaştırdı – anlayabildiğim, genel kurallar oluşturulamadığı, bir de hukuk ile etiğin her zaman örtüşmediğidir: Her defasında, yapıtın sınırı, sınırları sorumluluk üstlenecek olanları terletecektir. Altın durum, sözgelimi Oktay Rifat'ınkiydi: Yayımladığı kitaplar dışında tek bir satır, karalama sayfası, taslak notu, yarıda kalmış ya da bitmemiş ürün bırakmadı arkasında; her şeyi yaşarken "temiz"lemiş, izleri yoketmişti. İkilemlere, şüphelere meydan vermeyen böylesine hazırlıklarla sık karşılaşıldığı söylenemez gene de: Çoğunlukla, çekip giden bir yazar, ardındakilere sorunlar devreder.

Aynı olaya kızlar nasıl, oğlanlar nasıl bakar? Dünya çocuk edebiyatının çok ödüllü usta yazarı Christine Nöstlinger, bir kızla bir oğlanın günlüklerini tek kitapta sırt sırta birleştiriyor. Önden Susi’nin, arkadan Paul’ün günlüğünün farklı kapaklarla başladığı bu ilginç kitabın sonu, ortasında. Aynı olayların bir kızla bir oğlanın gözünden ne denli farklı algılandığını ve anlatıldığını çarpıcı bir gerçekçilikle gözler önüne seren kitap, aile içi ilişkilerin çocuklar üstündeki etkilerini ve hoşgörünün önemini başarıyla vurguluyor. Susi’nin en yakın arkadaşlarından, Türk bir işçi ailesinin oğlu olan Ali’yse kitabın önemli karakterlerinden biri olarak dikkati çekiyor. İlginç biçimi, yalın dili, tarafsız bakış açısı ve kurgusuyla Nöstlinger’den yeni bir başyapıt daha!.. Paul, ailesinin şehir dışındaki evinden, annesiyle birlikte Viyana’ya geri dönmüştür. Ancak, aynı sınıfı ve sırayı paylaştığı Susi bu dönüşten pek memnun kalmaz. Çünkü Susi, birlikte geçirdikleri yaz tatilinden sonra, Paul’ün dayanılmaz ve ukala biri olduğunu düşünmektedir. Üstelik Paul, sınıflarındaki Türk bir işçi ailesinin oğlu olan Ali’yi de her fırsatta aşağılamaktadır. Susi, arkadaşlığına değer verdiği Ali’ye karşı bu davranışları nedeniyle Paul’e daha da çok öfkelenir. Arkadaşlarına sık sık yalan söylemekten çekinmeyen Paul, ailesine ilişkin gerçekleri de saklar. Gittikçe daha da çekilmez olan Paul günün birinde evden kaçınca, Susi onun hakkındaki gerçeklerin farkına varmaya başlar...