Eserlere Göre Listeleme

Bizi Belirleyen, Belki de Çocukluk Ülkemizdir. Markar Esayan'ın Timaş Yayınlarından tam da bugünlerde çıkan romanı Jerusalem bunu düşündürüyor okura. "Eylül 1977 / Babamın beni almaya geldiği günü dünmüş gibi hatırlıyorum. Eve ürküntü veren bir gerginlik hâkimdi o akşamüstü" diye başlıyor Jerusalem. Esayan, bir solukta okunan romanında İstanbullu bir Ermeni ailenin öyküsünü anlatıyor. Kendi çocukluk yılları zorluklarla geçen baba, sekiz yaşındaki oğlunu iyi bir eğitim alması için Kudüs'e göndermek ister. Henüz "bu dünyada olma" haline bile alışamayan kahramanımız bir anda annesinden, şehrinden, yuvasından ayrılmak zorunda kalır. Yatılı okulun soğuk ve nemli odaları, "Evden gönderilen, neden kardeşlerim değil de ben?" sorgulamaları, manastırın nispeten sakin havası, ama duvarların hemen ötesinde bir yurdu paylaşmaya çalışan iki halkın mücadelesi, varlıklı ve nüfuzlu bir aileden geliyor olmaktan kaynaklanan "hanım evladı" görüntüsünü alt etmek için girişilen onlarca macera... Ve daima varlığı hissedilen ve onunla teselli bulunan Hz. İsa imgesi... Jerusalem böylesine zor bir konuda tam bir samimiyet ve kıvam örneği sunuyor. Kahramanlarının hiçbirini kayırmadan ve hiçbirini ihmal etmeden bütün isimlere hayat veriyor. Kudüs'ü anlatıyor, İstanbul'u anlatıyor, "gerçek bir acıyı" yaşarken üzüntü ve kederi kendi tekeline alma halini, Hz. İsa'nın çileli yolculuğunu, Filistinli Ekrem'i, yaşından çok önce olgunlaşan Vasken'i, haylaz Maksut'u anlatıyor. Üstelik tüm bunlar tam bir kıvam ile yapıyor. Adeta sinematografik bir anlatımı var: sürükleyici ve ilginç. Öte yandan bir edebiyat metni olduğunu hissettiren detaylar da yerli yerinde; kişiler arası ilişkiler ve insanlık durumları ustalıkla işlenmiş. Esayan'ın kurguladığı karakterler, duygular ve olaylar oyunbaz hamlelere gerek bırakmayacak kadar sahici.

Aslında öyle dışardan baktığınızda ölü bir adamın öldürülmesiyle benim hayat hakkındaki görüşlerimi değiştiren olaylar arasında bir bağlantı olabileceğini düşünmeyebilirsiniz. Doğrusunu isterseniz, Wendell Jaffe hakkındaki gerçeklerin benim aile geçmişimle hiçbir ilgisi yok ama cinayet asla temiz, derli toplu bir iş değildir ve zaten kimsenin açıklamaların düz bir çizgiyi izlediğini söylediği de yok. Benim geçmişimi sorgulamayı başlatan, ölü adamın geçmişini araştırmam oldu ve sonunda bu iki hikaye birbirlerinden ayrılmaz hale geldi. Ölüm hakkındaki katı gerçek, hiçbir şeyin asla değişmemesidir. Hayat hakkındaki katı gerçekse hiçbir şeyin aynı kalmadığıdır. Her şey bana değil de, bir zamanlar çalıştığım California Fidelity Sigorta şirketinin başkan yardımcılarından Mac Woorhies'e gelen bir telefonla başladı..