Şeytan ve Yüce Tanrı

1946 yılında kaleme aldığı L’Engrenage (Çark) senaryosu 1948’de yayımlanır. Aynı yıl sahnelenen Les Mains sales (Kirli Eller) oyunuyla benzer düzlemde yer alan bu çalışmasında Sartre bireyin toplumla ve kendisiyle olan kavgasına komünizm, particilik sorunları ekseninde yer verir. 1951’de kendi açısından tiyatro yapıtları içerisinde bir zirve olan Le Diable et le Bon Dieu (Şeytan ve Yüce Tanrı) oyununu yazar. Alman romantizminin ve Sturm und Drang ekolünün ilk defa tarihsel gerçeklik kaygısını öne çıkartan Goethe’nin Goetz von Berlichingen (1774) oyununun kaynaklık ettiği Şeytan ve Yüce Tanrı (Le diable et le bon dieu, 1951) Sartre’ın henüz ondört yaşındayken roman olarak tasarladığı bir yapıttır. Goethe’nin yapıtı gibi oldukça hızlı ve sahneler arası geçişlerin güçlü bir dramatik aksiyonla ilerlediği Şeytan ve Yüce Tanrı Sartre’ın ilk dönem yapıtlarına egemen olan özgürlüğün “mutlak” karakterinden belirgin şekilde ayrılır. Özgürlüğün mutlak olmadığını Gœtz, Heinrich, Nasty ve Hilda gibi karakterlerin geçmişlerini ve şimdi’lerini yorumlama ediminde somutlaşan bir “seçme” eylemi belirler. İyilik, kötülük oyununun farklı yüzlerinin açığa çıkartıldığı bu oyun; varlık ve hiçlik durumunun kişinin bir kefaret olarak sunamayacağı kendindeliğinden kaynaklandığı olgusu ve Pascal’ın bahsinde açığa çıkan “kötünün zaferi”ne varlığın tarihsel grameri üzerinden yapılmış bir müdahaledir.( Ahmet Bozkurt, Mimesis )