Evrensel Doğa Tarihi ve Gökler Kuramı

öncesi yazılarının en önemlilerinden biri olan «Evrensel Doğa Tarihi ve Gökler Kuramı•. aynı zamanda astronomi ve kozmoloji tarihinde bir kilometre taşı niteliğini kazanmıştır. Bu yapıtın bilim tarihindeki ye­ rinin yanı sıra, Kent'ın zihinsel gelişimindeki yerini göre­ rek bir sonuca varmamız açısından, yapıtın incelenmesi bugün bile değer taşımaktadır. Kent'ın daha sonraları kuş­ ku ile baktığı konu, yani özellikle spekülatif metafiziğin apriori yöntemleriyle ele alındığı zaman bir bütürı olarak evrenin uzay ve dünya yapısı üzerinde yeterli bilgi edin­ menin mümkün olup olmadığı konusu, bu eski yapıtta, so­ rumlu bilimsel araştırmanın varmavı umduğu amac olmuş­ tur. Kant ünlü bir sözünde, biri yıldızlarla dolu gökyüzünün görüntüsü, ikincisi kişinin icindeki ahlak yasası olmak üze­ re, kendisine "iki şeyin dehşet verdiğini söylerken, felsefi çalışmalarının tümünü saran zihinsel dürtüler ve ilgilerden söz etmiştir. Kozmotojik spekülasyonun Kent'ın düşünce­ lerindeki rolüne gereken yeri ve önemi vermediğimiz sü­ rece, onun felsefi çalışmalarını kavrayamayız. Kant. <<Salt Aklın Eleştlrisl»ni yazarken de kozmolojiye duyduğu ilgiyi yitirmemiş; sadece bu yönelimde bakış acısı büyük bir değişime uğramıştır. <<Gökyüzü Kuramı» ile olan bağlantısı göz önüne alınmadan uSalt Aklın Eleştirisi» gereğince kavranamaz. Kent'ın «Gökyüzü Kuramı»nın ilgimizi cekmesinde, da­ha önce de belirttiğimiz gibi ikinci bir neden daha var: Bu yapıt, bilimsel astronomi ve kozmoloji planında ele alındı-