Yazara Gore Listeleme

Rusya Bolşevik Partisi’nin kuramcılarından olan Buharin’in Aylak Sınıfın İktisadi Teorisi kitabı, kısa ama yoğun ve zengin bir yapıttır. Birinci Dünya Savaşı boyunca Buharin’in sürgün olarak yaşadığı kentlerde yazılan bu kitap, ancak Ekim Devrimi’nin ardından, 1919’da basılabilmiştir. Buharin bu kitapta, Marksizmin o dönemdeki baş düşmanı olan Avusturya Okulu’nun, özellikle de bu okulun önde gelen temsilcisi Eugen von Böhm-Bawerk’in bir eleştirisini yapmak üzere yola çıkıyor. Günümüzde de neredeyse tüm iktisat fakültelerinde, resmî iktisat eğitiminin temelini, hayattan kopuk, dogmatik ve statik “marjinal fayda” teorisi oluşturmaktadır. Bu teori öğrencilere, iktisadi olgu ve ilişkileri kavramak için anahtarlar sunmamakta, sadece ezberlenmesi gereken matematiksel fonksiyonlar, eğriler yığını olarak ders kitaplarında yer almaktadır. Emek-değer teorisini savunanların bu teoriye yönelttiği eleştiriler ise çoktan unutturulmuştur. İşte Buharin’in kitabı bize bunları tüm canlılığıyla anımsatıyor. Aylak Sınıfın İktisadi Teorisi, “marjinal fayda” teorisine ve “öznel değer” yaklaşımına karşı iyi düşünülmüş, sıkı çalışılmış, akademik disiplini yüksek, enerjik ve gerçek yaşamdan örneklerle örülü bir teorik hücumdur. Klasik iktisatçılardan Marx ve Engels’e uzanan bilimsel hattın, kaba (vülger) ekonomi politiğe karşı nitelikli bir savunusudur. Bugünkü hâkim neo-klasik iktisat, marjinal fayda teorisini kusurlarından arındırmak için çok uğraşsa da, Buharin’in bu kitapta formüle ettiği tüm temel eleştiriler bugün de geçerliliğini korumaktadır. Buharin bu çalışmasıyla, ekonomi politiğin Marksist eleştirisini ilerletmekle kalmıyor, bilimsel ekonomi politiğin yeniden geliştirilmesi için de soluk boruları açıyor.

…ve kertenkeleler direniyordu. Yüzünde hiç olmayacak bir yerde kıl çıktıysa, Yıkanmış pantolonunun cebinden çıkan yüz lirayı kurtarma telaşındaysan, Bir kadının çıplak vücuduna bakmak zorunda olup da bakmaman gerekiyorsa, Rapunzel tutuklandığında canın yanıyorsa, Ağa Camii’nde Hıristiyan Shakespeare’in Yahudi Shylock karakteri bir Türk’le dile geliyorsa, “İnsan mı maymundan geldi yoksa maymun mu insandan uzaklaştı?” diye soran birine, “Onlar biraz önce el ele buradan geçti” diyebiliyorsan... Yaşam devam ediyor demektir. Ve hepsi direnen kertenkeleler sayesindedir. Kertenkeleler sağlam yoldaşlardır. Yaşlanma korkusuna, yalnızlığa, suçluluk duygusuna, kahramanlık arzusuna, kıskançlığa deva olabilirler. Hatta içinde yaşadığınız toplumla yüzleşirken şahit yazabilirsiniz bir kertenkeleyi. Bazen de hiç yaşanmamış bir maziden hikâyeler anlatırken avutur gibi yapıp incitiverirler kalbinizi. Kertenkelelerden ayırmayın gözünüzü.

Bundan olasılıkla 2500 yıl önce yazılmış bir bilgelik öğretisi olan Tao Te ching Taoculuğun temel kitabıdır. 2500 yıl önce yazılmış olmasına rağmen bu öğretinin özellikle günümüz insanına önemli bir çağrısı, bir bildirisi var: İnsan doğanın karşısında bir hiçtir! Karşı çıktığı zaman yenilmeye mahkumdur. Ama doğayla uyum içinde yaşar, doğayı karşısına değil de yanına ve arkasına alırsa hem doğanın sınırsız gücünü kullanabilir, hem böyle yaparak huzuru, mutluluğu da bulur.

SÖZLERİN ŞAHINA Ey aşkın, acının, özlemin yarattığı ilhamla, Gönülde yeşeren sözcüklerle beslenen, Duyguyla yoğrulmuş aklın süzgecinden Geçip, ahenkli riyasız,içten, Zarafetle hayatı süsleyen; İncitmeden herkesi ihtar eden, Yaralı yüreklerin ahı, sözlerin şahı, Seni yalnızlığından,tarih sayfalarından, İlgisizliğinden,kimsesizliğinden kurtarıp; Hayatımızın başköşesine buyur ederek, Bütün işlerimizi sana göre düzenleyip, Bir yaşam boyu sarılarak sana yaşıyabilseydik…